Κοίτα πόσο μεγάλωσε
Πόσο εύκολο είναι να ανανεώνουμε κάθε φορά το δωμάτιο του μικρού μας γλιτώνοντας κόπο, χρόνο και… χρήμα;
Όσο πιο μικρό είναι το μωράκι μας τόσο λιγότερο «χώρο» χρειάζεται… Η κούνια του και η αγκαλίτσα μας είναι τα δύο πιο αγαπημένα του μέρη. Μέσα σε αυτά ικανοποιεί τις περισσότερες ανάγκες του, αποκτά εμπιστοσύνη και αρχίζει να περπατά στο μονοπάτι της αυτοπεποίθησης, ένα μονοπάτι που ανακαλύπτει μόνο όσο βρίσκεται κοντά μας. Αυτά, όσον αφορά τη βρεφική ηλικία κατά τη διάρκεια της οποίας ο κόσμος του μικρού μας γυρίζει –ως επί το πλείστον– γύρω από εμάς! Καθώς όμως το παιδί μας μεγαλώνει, οι ανάγκες του αυξάνονται. Αφήνει δειλά-δειλά την αγκαλιά μας κι αρχίζει να εξερευνά τον υπόλοιπο κόσμο που το περιβάλλει, ξεκινώντας φυσικά από το δωμάτιό του. Αυτός είναι τώρα πια ο δικός του κόσμος. Μέσα σε αυτό θα έχει την ευκαιρία να τρέξει, να παίξει, να ξαποστάσει, να σκεφτεί, να δημιουργήσει, να ηρεμήσει και, λίγο αργότερα, να υποδεχτεί τους φίλους του, να μελετήσει και να πειραματιστεί γεμίζοντας έτσι τη ζωή του με ακόμα περισσότερες ενδιαφέρουσες και δημιουργικές στιγμές.
Μπορεί οι τέσσερις αυτοί τοίχοι φαινομενικά να είναι πάντα ίδιοι, όσο όμως ο ιδιοκτήτης τους αλλάζει, θα πρέπει να αλλάζουν και αυτοί. Το εσωτερικό του παιδικού δωματίου πρέπει να συμβαδίζει πάντα με τις ανάγκες του παιδιού. Θα πρέπει να εξελίσσεται όσο εκείνο μεγαλώνει. Πόσο εύκολο όμως είναι να γίνεται αυτό;
Ξεκινάμε (πάντα) βάσει… σχεδίου
Σκεφτόμενες τα τέσσερα βασικά ηλικιακά στάδια (βρεφική, νηπιακή, προσχολική και σχολική ηλικία) τα οποία λειτουργούν ως ορόσημα για την ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού, αλλά και το πώς αυτό διαμορφώνει τις ανάγκες του, υποθέτουμε ότι για να συμβαδίσει το παιδικό δωμάτιο με τις ανάγκες του παιδιού, θα πρέπει να αναδιαμορφώσουμε το χώρο του ούτε μία, ούτε δύο αλλά τέσσερις φορές (χωρίς φυσικά να συνυπολογίσουμε και την περίοδο της εφηβείας). Τι σημαίνει αυτό; Κόπος, χρόνος και χρήμα, όλα επί τέσσερα. Κι όμως, υπάρχει λύση! Θα μπορούσαμε π.χ. να διαμορφώσουμε το παιδικό δωμάτιο με τέτοιον τρόπο, έτσι ώστε κάνοντας κάποιες μικρές παρεμβάσεις κάθε φορά, να αλλάζει εντελώς και να ταιριάζει όχι μόνο στις ανάγκες του μικρού μας, αλλά και στα γούστα του (τα οποία ενδέχεται ν’ αλλάξουν αρκετές φορές).
Για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει να δούμε το παιδικό δωμάτιο σαν ένα άδειο κουτί στο οποίο θα μπορούμε ανά διαστήματα να προσθέτουμε αυτό το κάτι παραπάνω που θα χρειάζεται κάθε φορά το μικρό μας για να νιώθει όμορφα μέσα σε αυτό και για να καλύπτει τις ανάγκες του, σύμφωνα πάντα με το κάθε στάδιο της ηλικίας του.
Βρεφική ηλικία – 0 έως 12 μηνών
Σε αυτή την ηλικία το μικρό μας δεν ενδιαφέρεται και τόσο για τη διακόσμηση του δωματίου του… Μεταξύ μας, μπορεί και να προτιμούσε τη ζεστή κοιλίτσα μας στην οποία βρισκόταν τους τελευταίους εννέα μήνες. Σίγουρα όμως έχει ανάγκη από ένα ασφαλές, λειτουργικό και ήρεμο περιβάλλον μέσα στο οποίο θα μπορεί να κοιμάται με ασφάλεια, να απολαμβάνει τα γεύματά του με ησυχία και να ενεργοποιεί τις αισθήσεις του (όραση, ακοή και αφή) κάθε λεπτό.
• Η λειτουργικότητα, η άνεση και η ασφάλεια είναι λοιπόν οι βασικές μας έννοιες σε αυτή εδώ τη φάση.
Έπιπλα και Χώρος…
Μια κούνια –μακριά από καλοριφέρ και παράθυρα– χωρίς επικίνδυνες γωνίες, βαμμένη με οικολογικό χρώμα και εξοπλισμένη με ένα υποαλλεργικό, καλής ποιότητας στρωματάκι (το οποίο θα πρέπει να εφάπτεται στο σκελετό της χωρίς να αφήνει κανένα απολύτως κενό) είναι το βασικό μας μέλημα. Το κενό μεταξύ των καγκέλων της κούνιας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα πέντε εκατοστά, ενώ το ύψος τους θα πρέπει να ικανό ώστε το μωρό, ακόμα κι όταν στέκεται όρθιο, να μην μπορεί να σκαρφαλώσει. Όσον αφορά τα υπόλοιπα έπιπλα του δωματίου, μια συρταριέρα (που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως αλλαξιέρα αφού προσθέσουμε τα πλευρικά προστατευτικά), μια μικρή ντουλάπα (αν το δωμάτιο δεν διαθέτει κάποια εντοιχισμένη) και μια αναπαυτική πολυθρόνα (για εμάς) είναι όλα όσα θα χρειαστούμε. Τόσο η κούνια, όσο και τα υπόλοιπα έπιπλα θα πρέπει να είναι καλά στερεωμένα στον τοίχο και να φέρουν την ειδική ετικέτα ελέγχου ασφαλείας. Όσον αφορά τα σχέδια των επίπλων, τα γλυκύτατα «μωρουδίστικα» και τα μπεμπέ μοτίβα μπορεί να είναι πολύ θελκτικά για εμάς, όταν όμως το μικρό μας αρχίσει να μεγαλώνει μπορεί να μην τα βλέπει και με τόσο καλό μάτι. Το χρώμα του ξύλου λοιπόν θα μπορούσε να αποτελέσει μια πιο ασφαλή, διαχρονική και… οικονομική επιλογή, μιας και θα μπορούσε άνετα να ταιριάξει σε οποιοδήποτε στιλ δωματίου.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Το μωρό μας σε αυτή την ηλικία αναγνωρίζει ήχους, χρησιμοποιεί τα ματάκια του και –στους τρεις περίπου μήνες– αρχίζει να ανακαλύπτει τη δύναμη της αφής. Κρεμαστά παιχνιδάκια πάνω από την κούνια ή ακόμα και σε κάποια άλλα σημεία του δωματίου, θα δώσουν στο χώρο μια πιο παιχνιδιάρικη διάθεση και θα κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον του μωρού. Το ίδιο ισχύει και με τις μελωδίες, οι οποίες θα μπορούσαν να ντύνουν γλυκά το δωμάτιο, να χαλαρώνουν το μικρό μας και να το νανουρίζουν όποτε χρειάζεται.
Νηπιακή ηλικία – 1 έως 3 ετών
Λίγο μετά τα πρώτα του γενέθλια το παιδί μπορεί πλέον να αρχίσει να κάνει τα πρώτα του ανεξάρτητα βηματάκια. Στην αρχή συνοδευόμενα από κάποια μικρά παραπατήματα και αργότερα, στα δύο περίπου χρόνια, πολύ πιο σταθερά και… εμπλουτισμένα με τρεξίματα, πηδηματάκια και σκαρφαλώματα παντός τύπου.
• Σε αυτή τη φάση σίγουρα μπορούμε να παίξουμε περισσότερο με τη διακόσμηση του χώρου. Η ασφάλεια όμως είναι το πρωταρχικό μας μέλημα!
Έπιπλα και Χώρος…
Το μικρό μας έχει βάλει πλώρη να ανακαλύψει τον κόσμο! Τι καλύτερο λοιπόν από το να αρχίσει να εξερευνά –σε πρώτη φάση– τον ίδιο του το χώρο, ο οποίος θα πρέπει να είναι λειτουργικός και γεμάτος ερεθίσματα. Ήρθε η ώρα λοιπόν να σπρώξουμε τα έπιπλα σε… δεύτερο πλάνο και να δώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο αέρα στο χώρο. Έτσι, το παιδί θα έχει τη δυνατότητα να κινηθεί χωρίς να σκοντάφτει πάνω στα έπιπλα. Η επένδυση του πατώματος με τα ειδικά συναρμολογούμενα πλαστικά μέρη που απορροφούν τους κραδασμούς, μειώνουν το θόρυβο και προστατεύουν το παιδί όταν πέφτει, θα ήταν μια πολύ καλή επιλογή. Τα ειδικά προστατευτικά στις πρίζες και τα αυτοκόλλητα στα τζάμια, είναι δύο επίσης στοιχεία τα οποία δεν θα πρέπει με τίποτα να παραλείψουμε.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Το δωμάτιο είναι πλέον έτοιμο να δεχτεί κάποιες μικρές, αλλά σημαντικές παρεμβάσεις οι οποίες ως στόχο τους έχουν να ομορφύνουν το τοπίο, να ενεργοποιήσουν το ενδιαφέρον και τη δημιουργικότητα του παιδιού και να το βοηθήσουν να αυτονομηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Τι σημαίνει αυτό; Το χρώμα έχει την τιμητική του! Επιλέγουμε ένα ή δύο βασικά χρώματα για να ντύσουμε το χώρο. Τα υπόλοιπα τα φυλάμε για τα διάφορα αξεσουάρ, π.χ. τη μικρή κρεμαστρούλα που θα στερεώσουμε στον τοίχο για να κρεμάει το παιδί το πανωφόρι του, τα χάρτινα ή πλαστικά κουτιά που θα φιλοξενήσουν τα πρώτα παιχνιδάκια του (δεν είναι ανάγκη να ξεχειλίζουν από αχρησιμοποίητα παιχνίδια… λίγα και καλά, για να μπορέσει το παιδί να καταλάβει την αξία τους) και –φυσικά– τα στρωσίδια του πρώτου του κρεβατιού, το οποίο μπορεί σιγά-σιγά να κάνει την εμφάνισή του στο χώρο δρομολογώντας έτσι τη μετάβαση του μικρού μας από την κούνια στο κρεβατάκι του. Τέλος, δεν ξεχνάμε να αφιερώσουμε ένα κομμάτι του τοίχου ή ένα φύλλο της ντουλάπας στη διάθεση του μικρού καλλιτέχνη, ο οποίος προκειμένου να εξωτερικεύσει τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες δεν θα διστάσει να πειραματιστεί σε τοίχους και κουρτίνες… Προνοούμε λοιπόν και καλύπτουμε μία μεγάλη επιφάνεια με ένα κομμάτι μαυροπίνακα ο οποίος σίγουρα θα τραβήξει το ενδιαφέρον του παιδιού με το πέρασμα του χρόνου…
Προσχολική ηλικία – 3 έως 6 ετών
Μέρα με τη μέρα, μήνα με το μήνα οι δεξιότητες του μικρού μας καλυτερεύουν και παρατηρούμε ξεκάθαρα πως του αρέσει πολύ να καταπιάνεται με οτιδήποτε έχει να κάνει με κατασκευές, χρώματα, χαρτάκια και κόλλες. Επίσης, τα τουβλάκια κινούν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον του και το μόνο που χρειάζεται είναι ένας χώρος που να ενεργοποιεί τη φαντασία του, να το βοηθά να εξωτερικεύσει τη δημιουργικότητά του και να χωρά τα αριστουργήματά του!
• Η δημιουργικότητα σε πρώτο πλάνο
Έπιπλα και Χώρος…
Τα βασικά έπιπλα ήδη υπάρχουν: το κρεβατάκι και η ντουλάπα (ή αλλαξιέρα η οποία τώρα πια λειτουργεί μόνο ως συρταριέρα), αλλά και τα διάφορα κουτιά τα οποία χρησιμεύουν ως αποθηκευτικοί χώροι για τα παιχνίδια του. Το μόνο που χρειάζεται να προσθέσουμε τώρα είναι μια μικρή βιβλιοθήκη την οποία δεν θα πρέπει να γεμίσουμε με διάφορα πράγματα, αλλά με λίγα και καλά. Πέντε έξι βιβλιαράκια στο ένα ράφι, ένα μπλοκ ζωγραφικής και ένα σετ με μαρκαδόρους, ξυλομπογιές και κηρομπογιές στο άλλο, ψαλιδάκια, γόμες, χάρακες και στένσιλ στο επόμενο, δύο μικρά, απλά παζλ στο τελευταίο. Έτσι, το παιδί θα μπορεί να τα ελέγχει, να τα βρίσκει εύκολα και να τα βάζει στη θέση τους ακόμα ευκολότερα. Τέλος, μπορούμε να εξοπλίσουμε το δωμάτιο με ένα τραπεζάκι δραστηριοτήτων και δύο παιδικές καρεκλίτσες. Εκεί, το παιδί θα μπορεί να κάθεται να ζωγραφίζει, να φτιάχνει διάφορες χειροτεχνίες και να ξεφυλλίζει βιβλία μόνο του ή παρέα με κάποιο άλλο παιδάκι.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Το παιδί μας είναι σε θέση πλέον να μάθει να οργανώνει και να ταξινομεί σωστά τα πράγματα στο χώρο του. Προσθέτουμε λοιπόν ένα μικρό, χαμηλό ραφάκι πάνω στο οποίο θα υπάρχουν πολύχρωμα δοχεία με ετικέτες (ή φωτογραφίες αντικειμένων) για να οργανώνει το μικρό μας τυχόν μικροπράγματα, όπως π.χ. τα τουβλάκια του, τα μολύβια, τις πλαστελίνες, κ.ο.κ. Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως τώρα πια το παιδί πηγαίνει στο νηπιαγωγείο. Μια άδεια γωνιά στον τοίχο είναι απαραίτητη για να στολίσουμε όλα τα αριστουργήματά του. Έτσι, θα μπορεί να τα βλέπει, να καμαρώνει και να εμπνέεται για ακόμα περισσότερα! Επίσης, ένα ακόμα σημείο στον τοίχο μπορεί να ομορφύνει τοποθετώντας τρία τέσσερα πολύχρωμα καδράκια με οικογενειακές φωτογραφίες από τις διακοπές μας, ένα πάρτι γενεθλίων ή απλά από κάποιες κοινές μας δραστηριότητες. Σίγουρα, κοιτάζοντάς τες το μικρό μας θα νιώθει ακόμα περισσότερη οικειότητα, αγάπη και ζεστασιά.
Σχολική ηλικία – 6 ετών και πάνω
Είναι γεγονός: Το παιδί είναι πλέον έτοιμο να γνωρίσει ένα ακόμα περιβάλλον το οποίο θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του μιας και θα το βοηθήσει να επεκτείνει τους ορίζοντες της γνώσης, να κάνει νέους φίλους και να αποκολληθεί λίγο περισσότερο από την αγκαλιά μας (αυτό βέβαια είναι σχετικό…). Το περιβάλλον του σχολείου! Το δωμάτιό του τώρα θα πρέπει να είναι χαρούμενο, ζεστό, λειτουργικό και παιχνιδιάρικο, χωρίς όμως να θυμίζει παιδική χαρά,
• Στόχος μας να συνδυάσουμε όσο καλύτερα μπορούμε τη διασκέδαση με τη μάθηση
Έπιπλα και Χώρος…
Σε αυτή τη φάση πολλοί επιλέγουμε να ανακαινίσουμε πλήρως το χώρο του παιδιού προσφέροντάς του ένα πλήρες σετ δωματίου αποτελούμενο από κρεβάτι, κομοδίνο, βιβλιοθήκη και γραφείο. Επειδή όπως είπαμε, όμως, μπορεί να μην έχουμε αυτή τη δυνατότητα, έχοντας επιλέξει έπιπλα σε ουδέτερα χρώματα τα προηγούμενα χρόνια, μπορούμε απλά να επέμβουμε στο χώρο κάνοντας κάποιες μικρές, διορθωτικές παρεμβάσεις… Π.χ. αλλάζοντας λίγο τη διακόσμηση (από μπεμπέ σε παιδική), προσθέτοντας περισσότερα ράφια στην ήδη υπάρχουσα βιβλιοθήκη, αλλάζοντας το χρώμα των τοίχων (από έντονο σε πιο παλ αποχρώσεις που θα βοηθούν τον μικρό μαθητή να συγκεντρωθεί στο διάβασμά του) και φυσικά, δωρίζοντας στο μικρό μας ένα άνετο γραφείο με όλα τα κομφόρ.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Τα ηλεκτρονικά μέσα αρχίζουν να μπαίνουν για τα καλά στη ζωή του παιδιού. Σε καμία περίπτωση όμως δεν βάζουμε ηλεκτρονικό υπολογιστή ή τηλεόραση στο δωμάτιο του! Ένα CD player για να ακούει τους αγαπημένους του καλλιτέχνες είναι υπεραρκετό σε αυτή τη φάση. Ο μαυροπίνακας παραμένει (μιας και μπορεί να μας βοηθήσει στη μελέτη). Στον τοίχο όμως –και συγκεκριμένα πάνω από το γραφείο του παιδιού– μπορούμε αν θέλουμε να προσθέσουμε ένα σχολικό ημερολόγιο στο οποίο θα αναγράφονται όλα τα μαθήματα και οι δραστηριότητες της κάθε εβδομάδας. Έτσι, το μικρό μας θα μπορεί να ανατρέχει εκεί όταν δεν είναι σίγουρο για κάτι και να οργανώνει καλύτερα όχι μόνο το διάβασμα, αλλά και το χρόνο του.
Με σύμμαχο το χρώμα
Το χρώμα με το οποίο θα επιλέξουμε να ντύσουμε τους τοίχους του παιδικού δωματίου, μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ψυχολογία του παιδιού και –λίγο αργότερα– ακόμα και στη σχολική του απόδοση. Πώς θα μπορούσαμε λοιπόν να διαλέξουμε το κατάλληλο χρώμα σύμφωνα με την ηλικία του μικρού μας;
• Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να παραφορτώσουμε με χρώματα και σχέδια το βρεφικό δωμάτιο. Ένας παλ χρηματισμός όπως το απαλό ροζ, το κίτρινο, το σομόν ή το γαλάζιο θα μπορούσε να είναι μια καλή επιλογή. Τώρα, αν θέλαμε να βάλουμε μια έξτρα πινελιά, μία χαρούμενη μπορντούρα (την οποία εύκολα θα μπορέσουμε να αφαιρέσουμε στη συνέχεια) με μπεμπέ σχεδιάκια θα μας λύσει τα χέρια.
• Αλήθεια, τι θα μπορούσε να συγκινήσει το μικρό μας νήπιο; Ίσως ένα έντονο χρώμα στους τοίχους, π.χ. ένα φωτεινό κίτρινο ή ένα λαμπερό πράσινο που θα πλημμύριζαν το δωμάτιο με φως, εκτοξεύοντας τη θετική ενέργεια στα ύψη. Επίσης, μια εξίσου καλή (αλλά όχι και τόσο οικονομική) ιδέα θα ήταν η αναπαράσταση μιας ιστορίας ή μια παραμυθένια εικονογράφηση η οποία, με τη βοήθεια ενός ειδικού, θα μπορούσε να ξεπηδήσει από τις σελίδες του βιβλίου και να στολίσει τους τοίχους του παιδικού μας δωματίου.
• Μπαίνοντας στην προσχολική ηλικία, το παιδί είναι πλέον σε θέση να διαλέξει εκείνο το χρώμα που θα ήθελε να έχει το δωμάτιό του. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο, λοιπόν, από το να ρωτήσουμε τη γνώμη του και να το παρακινήσουμε να συμμετάσχει κι εκείνο στη διακόσμηση του χώρου του.
• Σύμφωνα με διάφορες έρευνες που διεξήχθησαν κατά καιρούς, χρώματα όπως το κόκκινο ή το έντονο πορτοκαλί αυξάνουν τους παλμούς, διεγείρουν τον εγκέφαλο και… ξεσηκώνουν τα πνεύματα. Αντίθετα, το ανοιχτό μπλε, το πράσινο και γενικότερα οι παστέλ χρωματισμοί συμβάλλουν στη χαλάρωση και την ηρεμία των παιδιών. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο συγκαταλέγονται ανάμεσα στις ιδανικές επιλογές για το δωμάτιο ενός μικρού μαθητή, μιας και δεν αποσπούν την προσοχή του, αλλά τον βοηθούν να συγκεντρωθεί. Και σε αυτή την περίπτωση φυσικά, η γνώμη του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο. Δεν παραλείπουμε λοιπόν να το ρωτήσουμε προτού προχωρήσουμε σε τυχόν αλλαγές!
Της Μάρθας Αγγελοπούλου, με τη συνεργασία της παιδαγωγού Σοφίας Προδρόμου
Όσο πιο μικρό είναι το μωράκι μας τόσο λιγότερο «χώρο» χρειάζεται… Η κούνια του και η αγκαλίτσα μας είναι τα δύο πιο αγαπημένα του μέρη. Μέσα σε αυτά ικανοποιεί τις περισσότερες ανάγκες του, αποκτά εμπιστοσύνη και αρχίζει να περπατά στο μονοπάτι της αυτοπεποίθησης, ένα μονοπάτι που ανακαλύπτει μόνο όσο βρίσκεται κοντά μας. Αυτά, όσον αφορά τη βρεφική ηλικία κατά τη διάρκεια της οποίας ο κόσμος του μικρού μας γυρίζει –ως επί το πλείστον– γύρω από εμάς! Καθώς όμως το παιδί μας μεγαλώνει, οι ανάγκες του αυξάνονται. Αφήνει δειλά-δειλά την αγκαλιά μας κι αρχίζει να εξερευνά τον υπόλοιπο κόσμο που το περιβάλλει, ξεκινώντας φυσικά από το δωμάτιό του. Αυτός είναι τώρα πια ο δικός του κόσμος. Μέσα σε αυτό θα έχει την ευκαιρία να τρέξει, να παίξει, να ξαποστάσει, να σκεφτεί, να δημιουργήσει, να ηρεμήσει και, λίγο αργότερα, να υποδεχτεί τους φίλους του, να μελετήσει και να πειραματιστεί γεμίζοντας έτσι τη ζωή του με ακόμα περισσότερες ενδιαφέρουσες και δημιουργικές στιγμές.
Μπορεί οι τέσσερις αυτοί τοίχοι φαινομενικά να είναι πάντα ίδιοι, όσο όμως ο ιδιοκτήτης τους αλλάζει, θα πρέπει να αλλάζουν και αυτοί. Το εσωτερικό του παιδικού δωματίου πρέπει να συμβαδίζει πάντα με τις ανάγκες του παιδιού. Θα πρέπει να εξελίσσεται όσο εκείνο μεγαλώνει. Πόσο εύκολο όμως είναι να γίνεται αυτό;
Ξεκινάμε (πάντα) βάσει… σχεδίου
Σκεφτόμενες τα τέσσερα βασικά ηλικιακά στάδια (βρεφική, νηπιακή, προσχολική και σχολική ηλικία) τα οποία λειτουργούν ως ορόσημα για την ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού, αλλά και το πώς αυτό διαμορφώνει τις ανάγκες του, υποθέτουμε ότι για να συμβαδίσει το παιδικό δωμάτιο με τις ανάγκες του παιδιού, θα πρέπει να αναδιαμορφώσουμε το χώρο του ούτε μία, ούτε δύο αλλά τέσσερις φορές (χωρίς φυσικά να συνυπολογίσουμε και την περίοδο της εφηβείας). Τι σημαίνει αυτό; Κόπος, χρόνος και χρήμα, όλα επί τέσσερα. Κι όμως, υπάρχει λύση! Θα μπορούσαμε π.χ. να διαμορφώσουμε το παιδικό δωμάτιο με τέτοιον τρόπο, έτσι ώστε κάνοντας κάποιες μικρές παρεμβάσεις κάθε φορά, να αλλάζει εντελώς και να ταιριάζει όχι μόνο στις ανάγκες του μικρού μας, αλλά και στα γούστα του (τα οποία ενδέχεται ν’ αλλάξουν αρκετές φορές).
Για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει να δούμε το παιδικό δωμάτιο σαν ένα άδειο κουτί στο οποίο θα μπορούμε ανά διαστήματα να προσθέτουμε αυτό το κάτι παραπάνω που θα χρειάζεται κάθε φορά το μικρό μας για να νιώθει όμορφα μέσα σε αυτό και για να καλύπτει τις ανάγκες του, σύμφωνα πάντα με το κάθε στάδιο της ηλικίας του.
Βρεφική ηλικία – 0 έως 12 μηνών
Σε αυτή την ηλικία το μικρό μας δεν ενδιαφέρεται και τόσο για τη διακόσμηση του δωματίου του… Μεταξύ μας, μπορεί και να προτιμούσε τη ζεστή κοιλίτσα μας στην οποία βρισκόταν τους τελευταίους εννέα μήνες. Σίγουρα όμως έχει ανάγκη από ένα ασφαλές, λειτουργικό και ήρεμο περιβάλλον μέσα στο οποίο θα μπορεί να κοιμάται με ασφάλεια, να απολαμβάνει τα γεύματά του με ησυχία και να ενεργοποιεί τις αισθήσεις του (όραση, ακοή και αφή) κάθε λεπτό.
• Η λειτουργικότητα, η άνεση και η ασφάλεια είναι λοιπόν οι βασικές μας έννοιες σε αυτή εδώ τη φάση.
Έπιπλα και Χώρος…
Μια κούνια –μακριά από καλοριφέρ και παράθυρα– χωρίς επικίνδυνες γωνίες, βαμμένη με οικολογικό χρώμα και εξοπλισμένη με ένα υποαλλεργικό, καλής ποιότητας στρωματάκι (το οποίο θα πρέπει να εφάπτεται στο σκελετό της χωρίς να αφήνει κανένα απολύτως κενό) είναι το βασικό μας μέλημα. Το κενό μεταξύ των καγκέλων της κούνιας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα πέντε εκατοστά, ενώ το ύψος τους θα πρέπει να ικανό ώστε το μωρό, ακόμα κι όταν στέκεται όρθιο, να μην μπορεί να σκαρφαλώσει. Όσον αφορά τα υπόλοιπα έπιπλα του δωματίου, μια συρταριέρα (που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως αλλαξιέρα αφού προσθέσουμε τα πλευρικά προστατευτικά), μια μικρή ντουλάπα (αν το δωμάτιο δεν διαθέτει κάποια εντοιχισμένη) και μια αναπαυτική πολυθρόνα (για εμάς) είναι όλα όσα θα χρειαστούμε. Τόσο η κούνια, όσο και τα υπόλοιπα έπιπλα θα πρέπει να είναι καλά στερεωμένα στον τοίχο και να φέρουν την ειδική ετικέτα ελέγχου ασφαλείας. Όσον αφορά τα σχέδια των επίπλων, τα γλυκύτατα «μωρουδίστικα» και τα μπεμπέ μοτίβα μπορεί να είναι πολύ θελκτικά για εμάς, όταν όμως το μικρό μας αρχίσει να μεγαλώνει μπορεί να μην τα βλέπει και με τόσο καλό μάτι. Το χρώμα του ξύλου λοιπόν θα μπορούσε να αποτελέσει μια πιο ασφαλή, διαχρονική και… οικονομική επιλογή, μιας και θα μπορούσε άνετα να ταιριάξει σε οποιοδήποτε στιλ δωματίου.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Το μωρό μας σε αυτή την ηλικία αναγνωρίζει ήχους, χρησιμοποιεί τα ματάκια του και –στους τρεις περίπου μήνες– αρχίζει να ανακαλύπτει τη δύναμη της αφής. Κρεμαστά παιχνιδάκια πάνω από την κούνια ή ακόμα και σε κάποια άλλα σημεία του δωματίου, θα δώσουν στο χώρο μια πιο παιχνιδιάρικη διάθεση και θα κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον του μωρού. Το ίδιο ισχύει και με τις μελωδίες, οι οποίες θα μπορούσαν να ντύνουν γλυκά το δωμάτιο, να χαλαρώνουν το μικρό μας και να το νανουρίζουν όποτε χρειάζεται.
Νηπιακή ηλικία – 1 έως 3 ετών
Λίγο μετά τα πρώτα του γενέθλια το παιδί μπορεί πλέον να αρχίσει να κάνει τα πρώτα του ανεξάρτητα βηματάκια. Στην αρχή συνοδευόμενα από κάποια μικρά παραπατήματα και αργότερα, στα δύο περίπου χρόνια, πολύ πιο σταθερά και… εμπλουτισμένα με τρεξίματα, πηδηματάκια και σκαρφαλώματα παντός τύπου.
• Σε αυτή τη φάση σίγουρα μπορούμε να παίξουμε περισσότερο με τη διακόσμηση του χώρου. Η ασφάλεια όμως είναι το πρωταρχικό μας μέλημα!
Έπιπλα και Χώρος…
Το μικρό μας έχει βάλει πλώρη να ανακαλύψει τον κόσμο! Τι καλύτερο λοιπόν από το να αρχίσει να εξερευνά –σε πρώτη φάση– τον ίδιο του το χώρο, ο οποίος θα πρέπει να είναι λειτουργικός και γεμάτος ερεθίσματα. Ήρθε η ώρα λοιπόν να σπρώξουμε τα έπιπλα σε… δεύτερο πλάνο και να δώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο αέρα στο χώρο. Έτσι, το παιδί θα έχει τη δυνατότητα να κινηθεί χωρίς να σκοντάφτει πάνω στα έπιπλα. Η επένδυση του πατώματος με τα ειδικά συναρμολογούμενα πλαστικά μέρη που απορροφούν τους κραδασμούς, μειώνουν το θόρυβο και προστατεύουν το παιδί όταν πέφτει, θα ήταν μια πολύ καλή επιλογή. Τα ειδικά προστατευτικά στις πρίζες και τα αυτοκόλλητα στα τζάμια, είναι δύο επίσης στοιχεία τα οποία δεν θα πρέπει με τίποτα να παραλείψουμε.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Το δωμάτιο είναι πλέον έτοιμο να δεχτεί κάποιες μικρές, αλλά σημαντικές παρεμβάσεις οι οποίες ως στόχο τους έχουν να ομορφύνουν το τοπίο, να ενεργοποιήσουν το ενδιαφέρον και τη δημιουργικότητα του παιδιού και να το βοηθήσουν να αυτονομηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Τι σημαίνει αυτό; Το χρώμα έχει την τιμητική του! Επιλέγουμε ένα ή δύο βασικά χρώματα για να ντύσουμε το χώρο. Τα υπόλοιπα τα φυλάμε για τα διάφορα αξεσουάρ, π.χ. τη μικρή κρεμαστρούλα που θα στερεώσουμε στον τοίχο για να κρεμάει το παιδί το πανωφόρι του, τα χάρτινα ή πλαστικά κουτιά που θα φιλοξενήσουν τα πρώτα παιχνιδάκια του (δεν είναι ανάγκη να ξεχειλίζουν από αχρησιμοποίητα παιχνίδια… λίγα και καλά, για να μπορέσει το παιδί να καταλάβει την αξία τους) και –φυσικά– τα στρωσίδια του πρώτου του κρεβατιού, το οποίο μπορεί σιγά-σιγά να κάνει την εμφάνισή του στο χώρο δρομολογώντας έτσι τη μετάβαση του μικρού μας από την κούνια στο κρεβατάκι του. Τέλος, δεν ξεχνάμε να αφιερώσουμε ένα κομμάτι του τοίχου ή ένα φύλλο της ντουλάπας στη διάθεση του μικρού καλλιτέχνη, ο οποίος προκειμένου να εξωτερικεύσει τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες δεν θα διστάσει να πειραματιστεί σε τοίχους και κουρτίνες… Προνοούμε λοιπόν και καλύπτουμε μία μεγάλη επιφάνεια με ένα κομμάτι μαυροπίνακα ο οποίος σίγουρα θα τραβήξει το ενδιαφέρον του παιδιού με το πέρασμα του χρόνου…
Προσχολική ηλικία – 3 έως 6 ετών
Μέρα με τη μέρα, μήνα με το μήνα οι δεξιότητες του μικρού μας καλυτερεύουν και παρατηρούμε ξεκάθαρα πως του αρέσει πολύ να καταπιάνεται με οτιδήποτε έχει να κάνει με κατασκευές, χρώματα, χαρτάκια και κόλλες. Επίσης, τα τουβλάκια κινούν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον του και το μόνο που χρειάζεται είναι ένας χώρος που να ενεργοποιεί τη φαντασία του, να το βοηθά να εξωτερικεύσει τη δημιουργικότητά του και να χωρά τα αριστουργήματά του!
• Η δημιουργικότητα σε πρώτο πλάνο
Έπιπλα και Χώρος…
Τα βασικά έπιπλα ήδη υπάρχουν: το κρεβατάκι και η ντουλάπα (ή αλλαξιέρα η οποία τώρα πια λειτουργεί μόνο ως συρταριέρα), αλλά και τα διάφορα κουτιά τα οποία χρησιμεύουν ως αποθηκευτικοί χώροι για τα παιχνίδια του. Το μόνο που χρειάζεται να προσθέσουμε τώρα είναι μια μικρή βιβλιοθήκη την οποία δεν θα πρέπει να γεμίσουμε με διάφορα πράγματα, αλλά με λίγα και καλά. Πέντε έξι βιβλιαράκια στο ένα ράφι, ένα μπλοκ ζωγραφικής και ένα σετ με μαρκαδόρους, ξυλομπογιές και κηρομπογιές στο άλλο, ψαλιδάκια, γόμες, χάρακες και στένσιλ στο επόμενο, δύο μικρά, απλά παζλ στο τελευταίο. Έτσι, το παιδί θα μπορεί να τα ελέγχει, να τα βρίσκει εύκολα και να τα βάζει στη θέση τους ακόμα ευκολότερα. Τέλος, μπορούμε να εξοπλίσουμε το δωμάτιο με ένα τραπεζάκι δραστηριοτήτων και δύο παιδικές καρεκλίτσες. Εκεί, το παιδί θα μπορεί να κάθεται να ζωγραφίζει, να φτιάχνει διάφορες χειροτεχνίες και να ξεφυλλίζει βιβλία μόνο του ή παρέα με κάποιο άλλο παιδάκι.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Το παιδί μας είναι σε θέση πλέον να μάθει να οργανώνει και να ταξινομεί σωστά τα πράγματα στο χώρο του. Προσθέτουμε λοιπόν ένα μικρό, χαμηλό ραφάκι πάνω στο οποίο θα υπάρχουν πολύχρωμα δοχεία με ετικέτες (ή φωτογραφίες αντικειμένων) για να οργανώνει το μικρό μας τυχόν μικροπράγματα, όπως π.χ. τα τουβλάκια του, τα μολύβια, τις πλαστελίνες, κ.ο.κ. Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως τώρα πια το παιδί πηγαίνει στο νηπιαγωγείο. Μια άδεια γωνιά στον τοίχο είναι απαραίτητη για να στολίσουμε όλα τα αριστουργήματά του. Έτσι, θα μπορεί να τα βλέπει, να καμαρώνει και να εμπνέεται για ακόμα περισσότερα! Επίσης, ένα ακόμα σημείο στον τοίχο μπορεί να ομορφύνει τοποθετώντας τρία τέσσερα πολύχρωμα καδράκια με οικογενειακές φωτογραφίες από τις διακοπές μας, ένα πάρτι γενεθλίων ή απλά από κάποιες κοινές μας δραστηριότητες. Σίγουρα, κοιτάζοντάς τες το μικρό μας θα νιώθει ακόμα περισσότερη οικειότητα, αγάπη και ζεστασιά.
Σχολική ηλικία – 6 ετών και πάνω
Είναι γεγονός: Το παιδί είναι πλέον έτοιμο να γνωρίσει ένα ακόμα περιβάλλον το οποίο θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του μιας και θα το βοηθήσει να επεκτείνει τους ορίζοντες της γνώσης, να κάνει νέους φίλους και να αποκολληθεί λίγο περισσότερο από την αγκαλιά μας (αυτό βέβαια είναι σχετικό…). Το περιβάλλον του σχολείου! Το δωμάτιό του τώρα θα πρέπει να είναι χαρούμενο, ζεστό, λειτουργικό και παιχνιδιάρικο, χωρίς όμως να θυμίζει παιδική χαρά,
• Στόχος μας να συνδυάσουμε όσο καλύτερα μπορούμε τη διασκέδαση με τη μάθηση
Έπιπλα και Χώρος…
Σε αυτή τη φάση πολλοί επιλέγουμε να ανακαινίσουμε πλήρως το χώρο του παιδιού προσφέροντάς του ένα πλήρες σετ δωματίου αποτελούμενο από κρεβάτι, κομοδίνο, βιβλιοθήκη και γραφείο. Επειδή όπως είπαμε, όμως, μπορεί να μην έχουμε αυτή τη δυνατότητα, έχοντας επιλέξει έπιπλα σε ουδέτερα χρώματα τα προηγούμενα χρόνια, μπορούμε απλά να επέμβουμε στο χώρο κάνοντας κάποιες μικρές, διορθωτικές παρεμβάσεις… Π.χ. αλλάζοντας λίγο τη διακόσμηση (από μπεμπέ σε παιδική), προσθέτοντας περισσότερα ράφια στην ήδη υπάρχουσα βιβλιοθήκη, αλλάζοντας το χρώμα των τοίχων (από έντονο σε πιο παλ αποχρώσεις που θα βοηθούν τον μικρό μαθητή να συγκεντρωθεί στο διάβασμά του) και φυσικά, δωρίζοντας στο μικρό μας ένα άνετο γραφείο με όλα τα κομφόρ.
Αυτό το «κάτι» παραπάνω:
Τα ηλεκτρονικά μέσα αρχίζουν να μπαίνουν για τα καλά στη ζωή του παιδιού. Σε καμία περίπτωση όμως δεν βάζουμε ηλεκτρονικό υπολογιστή ή τηλεόραση στο δωμάτιο του! Ένα CD player για να ακούει τους αγαπημένους του καλλιτέχνες είναι υπεραρκετό σε αυτή τη φάση. Ο μαυροπίνακας παραμένει (μιας και μπορεί να μας βοηθήσει στη μελέτη). Στον τοίχο όμως –και συγκεκριμένα πάνω από το γραφείο του παιδιού– μπορούμε αν θέλουμε να προσθέσουμε ένα σχολικό ημερολόγιο στο οποίο θα αναγράφονται όλα τα μαθήματα και οι δραστηριότητες της κάθε εβδομάδας. Έτσι, το μικρό μας θα μπορεί να ανατρέχει εκεί όταν δεν είναι σίγουρο για κάτι και να οργανώνει καλύτερα όχι μόνο το διάβασμα, αλλά και το χρόνο του.
Με σύμμαχο το χρώμα
Το χρώμα με το οποίο θα επιλέξουμε να ντύσουμε τους τοίχους του παιδικού δωματίου, μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ψυχολογία του παιδιού και –λίγο αργότερα– ακόμα και στη σχολική του απόδοση. Πώς θα μπορούσαμε λοιπόν να διαλέξουμε το κατάλληλο χρώμα σύμφωνα με την ηλικία του μικρού μας;
• Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να παραφορτώσουμε με χρώματα και σχέδια το βρεφικό δωμάτιο. Ένας παλ χρηματισμός όπως το απαλό ροζ, το κίτρινο, το σομόν ή το γαλάζιο θα μπορούσε να είναι μια καλή επιλογή. Τώρα, αν θέλαμε να βάλουμε μια έξτρα πινελιά, μία χαρούμενη μπορντούρα (την οποία εύκολα θα μπορέσουμε να αφαιρέσουμε στη συνέχεια) με μπεμπέ σχεδιάκια θα μας λύσει τα χέρια.
• Αλήθεια, τι θα μπορούσε να συγκινήσει το μικρό μας νήπιο; Ίσως ένα έντονο χρώμα στους τοίχους, π.χ. ένα φωτεινό κίτρινο ή ένα λαμπερό πράσινο που θα πλημμύριζαν το δωμάτιο με φως, εκτοξεύοντας τη θετική ενέργεια στα ύψη. Επίσης, μια εξίσου καλή (αλλά όχι και τόσο οικονομική) ιδέα θα ήταν η αναπαράσταση μιας ιστορίας ή μια παραμυθένια εικονογράφηση η οποία, με τη βοήθεια ενός ειδικού, θα μπορούσε να ξεπηδήσει από τις σελίδες του βιβλίου και να στολίσει τους τοίχους του παιδικού μας δωματίου.
• Μπαίνοντας στην προσχολική ηλικία, το παιδί είναι πλέον σε θέση να διαλέξει εκείνο το χρώμα που θα ήθελε να έχει το δωμάτιό του. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο, λοιπόν, από το να ρωτήσουμε τη γνώμη του και να το παρακινήσουμε να συμμετάσχει κι εκείνο στη διακόσμηση του χώρου του.
• Σύμφωνα με διάφορες έρευνες που διεξήχθησαν κατά καιρούς, χρώματα όπως το κόκκινο ή το έντονο πορτοκαλί αυξάνουν τους παλμούς, διεγείρουν τον εγκέφαλο και… ξεσηκώνουν τα πνεύματα. Αντίθετα, το ανοιχτό μπλε, το πράσινο και γενικότερα οι παστέλ χρωματισμοί συμβάλλουν στη χαλάρωση και την ηρεμία των παιδιών. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο συγκαταλέγονται ανάμεσα στις ιδανικές επιλογές για το δωμάτιο ενός μικρού μαθητή, μιας και δεν αποσπούν την προσοχή του, αλλά τον βοηθούν να συγκεντρωθεί. Και σε αυτή την περίπτωση φυσικά, η γνώμη του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο. Δεν παραλείπουμε λοιπόν να το ρωτήσουμε προτού προχωρήσουμε σε τυχόν αλλαγές!
Της Μάρθας Αγγελοπούλου, με τη συνεργασία της παιδαγωγού Σοφίας Προδρόμου
Αναρτήσεις
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου