Υγιεινή των δοντιών

Η πρόληψη για την υγεία των δοντιών ξεκινά ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης, γιατί τα δόντια αρχίζουν να σχηματίζονται πριν ακόμη από τη γέννηση του βρέφους. Η έγκυος θα πρέπει να ακολουθεί προσεκτικά τις οδηγίες του γιατρού της και να τρέφεται σωστά. Οι πρώτοι 5-6 περίπου μήνες της ζωής του βρέφους είναι επίσης σημαντικοί και, παρόλο που δεν έχουν βγει ακόμη τα πρώτα δοντάκια, θα πρέπει να τηρούνται κάποιοι κανόνες στοματικής υγιεινής. Τέλος, τα πρώτα δόντια του νηπίου, τα οποία συνήθως έχουν όλα εμφανιστεί έως την ηλικία των 5 ετών, θα πρέπει να φροντίζονται προσεκτικά. Η φροντίδα αυτών των δοντιών είναι σημαντική, γιατί:

• βοηθούν το παιδί να μασάει την τροφή
• βοηθούν το παιδί να μιλάει καθαρά
• διατηρούν το χώρο για την ανάπτυξη των μόνιμων δοντιών
• όσο πιο νωρίς μάθει το παιδί να φροντίζει τα δόντια του, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να του γίνει αυτή η φροντίδα συνήθεια για όλη του τη ζωή.

Ενοχλήσεις από την εμφάνιση των πρώτων δοντιών

Όταν τα πρώτα δόντια είναι έτοιμα να βγουν, τα ούλα μπορεί να φουσκώσουν και το παιδί να αισθάνεται ενόχληση. Για να το ανακουφίσετε μπορείτε να του δώσετε μια πιπίλα, ωστόσο, δεν πρέπει ποτέ να είναι βουτηγμένη σε γλυκά υγρά, γιατί η ζάχαρη μένει στα ούλα και αποτελεί τροφή για την ανάπτυξη βακτηρίων. Μπορείτε ακόμη να σκουπίσετε απαλά τα ούλα του μωρού με το δάχτυλο, με μία γάζα ή με ένα καθαρό ύφασμα. Επίσης, ο οδοντίατρος μπορεί να σας συστήσει ειδικά τζελ ή φάρμακο για την ανακούφιση του μωρού.

Μπορώ να βάζω το παιδί για ύπνο με το μπιμπερό του;

Οι υδατάνθρακες από το γάλα, το χυμό φρούτων ή οποιοδήποτε άλλο γλυκό υγρό διασπώνται στο στόμα σε ζάχαρη. Τα υπολείμματα από τα υγρά αυτά που παραμένουν στο στόμα του παιδιού βοηθούν την ανάπτυξη βακτηρίων και την εμφάνιση τερηδόνας. Για το λόγο αυτό:

• μη δίνετε ποτέ το μπιμπερό με γλυκό υγρό στο παιδί όταν το βάζετε για ύπνο
• αν θέλετε να το βοηθήσετε να ηρεμήσει, μπορείτε να του δώσετε την πιπίλα του, ή να βάλετε στο μπιμπερό σκέτο νερό
• μην το αφήνετε στη διάρκεια της ημέρας να τριγυρίζει με το μπιμπερό στο χέρι -μη χρησιμοποιείτε το μπιμπερό
  ως πιπίλα
• σκουπίστε με μία γάζα ή ένα ύφασμα τα ούλα και τα πρώτα δόντια του παιδιού αφού το ταΐσετε
• μάθετέ του να πίνει από φλιτζάνι από τη στιγμή που θα είναι σε θέση να το κρατήσει (συνήθως γύρω στην
  ηλικία του ενός έτους).

Κάνει κακό το πιπίλισμα του αντίχειρα;

Το πιπίλισμα του αντίχειρα είναι μία φυσιολογική συμπεριφορά για τα βρέφη και τα νήπια και συνήθως σταματά στην ηλικία των 4-5 ετών περίπου. Τους δίνει αίσθηση σιγουριάς και ασφάλειας και τα ανακουφίζει από τις ενοχλήσεις των ούλων, χωρίς να προκαλεί μόνιμα προβλήματα. Ωστόσο, αν συνεχιστεί μετά την ηλικία των 5 ετών, αυτό οφείλεται πιθανότατα σε άγχος, ενώ μπορεί να προκαλέσει ορθοδοντικά προβλήματα. Σε μία τέτοια περίπτωση:

• εξετάστε ποιοι είναι οι λόγοι που δημιουργούν άγχος στο παιδί και αντιμετωπίστε τους
• χειριστείτε με θετικό και όχι αρνητικό τρόπο την κατάσταση: επιβραβεύστε το παιδί όταν δεν πιπιλάει το δάχτυλό του και μην το τιμωρείτε όταν το κάνει
• βάλτε έναν επίδεσμο στο δάχτυλο ώστε να το αποτρέψετε από το πιπίλισμα (ιδίως τη νύχτα)
• ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει κάποιο προϊόν με πικρή γεύση για επάλειψη του αντίχειρα.

Γιατί είναι σημαντικό το φθόριο;

Το φθόριο είναι ένα φυσικό χημικό στοιχείο, το οποίο ενισχύει το σμάλτο των δοντιών και βοηθά στην επιδιόρθωση της φθοράς των δοντιών. Γι' αυτό είναι σημαντικό για την υγεία των δοντιών και την πρόληψη της τερηδόνας. Επειδή η ποσότητα του φθορίου στο πόσιμο νερό ποικίλλει από περιοχή σε περιοχή, ενημερωθείτε σχετικά από την υπηρεσία ύδατος της περιοχής σας. Αν η ποσότητα δεν είναι αρκετή, ο οδοντίατρος μπορεί να σας συστήσει τη χρήση σταγονιδίων ή στοματικού διαλύματος με φθόριο. Τα συμπληρώματα φθορίου είναι απαραίτητα για τα παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 16 ετών που δεν λαμβάνουν αρκετό φθόριο.

Πλύσιμο των δοντιών

Ο καθημερινός καθαρισμός των δοντιών είναι απαραίτητος από τη στιγμή που θα εμφανιστούν τα πρώτα δοντάκια. Σκουπίστε τα δόντια του μωρού σας με ένα κομμάτι γάζας ή υγρού υφάσματος. Αρχίστε να χρησιμοποιείτε οδοντόβουρτσα καθώς το παιδί μεγαλώνει.

• διαλέξτε μία μαλακή οδοντόβουρτσα με γυαλιστερές, νάιλον τρίχες -μπορείτε να τη μαλακώσετε περισσότερο αν τη βουτήξετε για λίγο σε ζεστό νερό
• επειδή τα μικρά παιδιά τείνουν να καταπίνουν την οδοντόκρεμα, βάλτε στην οδοντόβουρτσα μικρή ποσότητα παιδικής οδοντόκρεμας (σε μέγεθος μπιζελιού)
• αν το παιδί είναι μικρό, κρατήστε του το κεφάλι με το ένα χέρι, ενώ του βουρτσίζετε τα δόντια με το άλλο
• για να βουρτσίσετε σωστά τα δόντια θα πρέπει:
  • οι τρίχες της βούρτσας θα πρέπει να είναι σε γωνία 45^ο με την ευθεία των ούλων
  • να βουρτσίσετε την επάνω επιφάνεια των δοντιών με απαλές κινήσεις μπρος-πίσω. Επιμείνετε ιδιαίτερα στα
    πίσω δόντια
  • με την άκρη της οδοντόβουρτσας να βουρτσίσετε την από μέσα μεριά των δοντιών
  • να μην ξεχνάτε να βουρτσίσετε και τη γλώσσα!
• το παιδί δεν θα έχει τη δεξιότητα να χειριστεί σωστά την οδοντόβουρτσα έως την ηλικία των 6-8 ετών. Αν θέλει να βουρτσίζει μόνο του τα δόντια του, θα πρέπει να είστε κι εσείς εκεί
• το βούρτσισμα πρέπει να διαρκεί 2-3 λεπτά
• κάντε το παιδί να δει το βούρτσισμα των δοντιών σαν παιχνίδι.

Διατροφή και υγεία των δοντιών

Η ισορροπημένη διατροφή είναι σημαντική για την ανάπτυξη γερών δοντιών. Εκτός από βιταμίνες και μέταλλα, το παιδί θα πρέπει να λαμβάνει επίσης αρκετό ασβέστιο, φώσφορο και φθόριο.
Τα σάκχαρα και το άμυλο είναι «εχθρός» για την υγεία των δοντιών γιατί καταστρέφουν το σμάλτο τους και βοηθούν στην ανάπτυξη τερηδόνας. Αποφύγετε την κατανάλωση γλυκών και σνακ, ιδίως τις βραδινές ώρες. Επειδή πολλές τροφές που είναι χρήσιμες για το παιδί περιέχουν ζάχαρη (π.χ. φρούτα) ή άμυλο (π.χ. ζυμαρικά, πατάτες), φροντίστε να λαμβάνει αυτές τις τροφές πριν βουρτσίσει τα δόντια του και όχι την ώρα που πηγαίνει για ύπνο.

Επίσκεψη σε οδοντίατρο

Η επίσκεψη
σε οδοντίατρο δεν είναι απαραίτητη πριν από την ηλικία των 2-3 ετών, εκτός εάν:

• έχει σπάσει κάποιο δόντι
• υπάρχουν σημάδια αποχρωματισμού στα δόντια
• κάποιο δόντι πονάει ή είναι ευαίσθητο σε ζεστές ή κρύες τροφές ή υγρά.

Μετά την ηλικία των 3 ετών, όταν και τα 20 δόντια έχουν βγει, θα πρέπει να γίνονται τακτικές επισκέψεις ελέγχου σε οδοντίατρο. Φροντίστε να τονίσετε στο παιδί ότι η επίσκεψη στον οδοντίατρο είναι μία θετική εμπειρία. Κάντε το να νιώσει υπεύθυνο και να δει την υγεία των δοντιών του ως προσωπική του υπόθεση.
Με τη συνεργασία της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας